 |
Het Hoogeland
|
Lutje Potje is de Groninger
naam voor een babyhuisje, slaaphuisje, buitenbedje. Een lutje potje is Gronings dialect. En
betekent baby of klein kind. Lutje is klein en potje is kind.
De oorsprong van het babyhuisje ligt in Eenrum, een dorpje op het Hoogeland in Groningen, zo`n 5 km van het dorp Leens, waar ik geboren ben.
 |
| Babyhuisje is een Groninger vinding. |
Zelf heb ik niet in een babyhuisje gelegen, maar wel heb ik meerdere keren een baby hierin gelegd.
Mijn
oudste zus had er een voor haar dochtertje en bij de buurvrouw was ook een
baby-hoeske.
Ik paste vaak op hun
dochtertje. Ik maakte dan een kruikje warm, voordat ze er in werd gelegd, wat
een voorwaarde als de baby buiten sliep.
Citaat uit een Groninger
krant met als titel
“Babyhuisjes zijn een Groninger vinding”.
(waarschijnlijk
uit het Nieuwsblad van het Noorden):
------------------------------------------------------------------------------
Niet noordelingen kijken nogal eens vreemd op als
ze met name op het Groninger Hogeland- van “die rare witte konijnehokken” (zo
noemen ze ze vaak) zien, waarin (``Nota bene!”) een baby ligt.
Er is zelfs een
geval bekend van iemand die de politie op zijn dak kreeg omdat hij was aangegeven wegens ``kindermishandeling``.
En wat was de misdaad? De man had
zijn witte bayhuisje –want dat is het “konijnehok” waarvan hierboven sprake is-
meegenomen naar een camping waar ook mensen uit het Westen hun vakantie
doorbrachten.
En die vonden het onverantwoord een baby daarin (in “dat
konijnehok” ) op te bergen.
Wat die mensen niet wisten, was dat het idee van de
babyhuisjes afkomstig is van een Groninger dorpsdokter, dat ook de kinderen van
prinses Beatrix en prins Claus in zo`n hokje hebben gelegen en dat op
zogenaamde “moedercursussen”in Noord Groningen de huisjes als zeer praktisch worden aangeprezen. (einde citaat).
----------------------------------------------------------------------------
Ook in deze krant is destijds vermeld hoe een aantal dames uit de gemeente Eenrum met een babyhuisje naar kasteel Drakesteyn is vertrokken.
Die was bestemd voor de toen pas geboren prins Willem Alexander. Beatrix en Claus toonden zich erg in hun schik met het huisje en prins Claus suggereerde dit soort babyhuisjes in de toekomst van plastic te maken.
Gelukkig zijn ze nog steeds van hout!
In de jaren dertig is de
huisarts, dokter Jitze Poshumus, sinds 1925 huisarts in Eenrum, verbaasde zich erover dat de baby`s veel ziek waren. Ze moesten meer buiten
zijn, vond de huisarts. Dat is goed voor de longen en het verhoogd de
weerstand van de baby`s.
De huisarts kwam op het
idee om kinderen op een verantwoorde manier buiten te laten vertoeven.
Dat
moest op een dusdanige wijze gebeuren dat moeders zich geen zorgen hoefden te
maken over de veiligheid van het kind.
Met dit idee nam hij kontakt op met de
plaatselijke timmerman.
Samen ontwierpen ze een `hokje` waarin de baby buiten
kon slapen, maar zo dat moeder wel een oogje in het zeil kon houden.
In de zomer van 1939 werd
het eerste babyhokje officieel in gebruik genomen door de kleinzoon van
timmerman Lanting.
Via de Kruisverenigingen in de provincie Groningen werd er
reclame gemaakt. Het werd een groot succes.
Terwijl de baby`s heerlijk lagen te
slapen, konden de moeders blijven werken in huis of op het land.
Het babyhokje heeft een
voorkant van gaas die je eruit kan tillen. De bovenkant is ook van gaas en daar valt een houten klep overheen die op
een kier of helemaal open gezet worden.
Het babyhuisje is onderdeel
van de cultuur in Groningen.
Ook buiten de grenzen
van de provincie is er op dit moment belangstellig voor Lutje Potjes! Vooral kinderdagverblijven maken er gebruik van.
De landelijke trend van het buitenleven, draagt daartoe
bij. Nu is er een bedrijf die de babyhuisjes verhuurt.
Ook in Scandinavie zijn ze al ingeburgerd.
***Een aardige gezegde:
Als je een lutje potje van
Sinterklaas hebt, dan betekent dit in Groningen, dat je een
onecht (buitenechtelijk) kind hebt.
www.lutjepotje.nl
http://www.marnegebied.nl/groninger_babyhuisje_uit_het_marnegebied.html
Janna
